เด็กทุกคนจะต้องได้รับการจดทะเบียนการเกิดและได้รับสัญชาติ ซึ่งเป็นสิทธิตามหลักสิทธิมนุษยชน และสิทธิเด็ก ดังนี้
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน Universal Declaration of Human Rights
ข้อ 15
- 1. ทุกคนมีสิทธิในสัญชาติหนึ่ง
- 2. บุคคลใดจะถูกเพิกถอนสัญชาติของตนตามอำเภอใจ หรือถูกปฏิเสธสิทธิที่จะเปลี่ยนสัญชาติของตนไม่ได้
อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก (Convention on the Rights of the Child)
ข้อ 7
- เด็กจะได้รับการจดทะเบียนทันทีหลังการเกิด และจะมีสิทธิที่จะมีชื่อนับตั้งแต่เกิด และสิทธิที่จะได้รับสัญชาติ และเท่าที่จะเป็นไปได้ สิทธิที่จะรู้จักและได้รับการดูแลเลี้ยงดูจากบิดามารดาของตน
- รัฐภาคีจะประกันให้มีการปฏิบัติตามสิทธิเหล่านี้ตามกฎหมายภายในและพันธกรณีของรัฐภาคี ที่มีอยู่ภายใต้ตราสารระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องในเรื่องนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่เด็กจะตกอยู่ในสถานะไร้สัญชาติ
กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights – ICCPR)
ข้อ 24
- เด็กทุกคนย่อมมีสิทธิได้รับความคุ้มครองโดยมาตรการต่างๆ ที่จำเป็นตามสถานะของผู้เยาว์ จากครอบครัวของตน สังคมและรัฐ โดยปราศจากการเลือกปฏิบัติอันเนื่องมาจากเชื้อชาติ ผิว เพศ ภาษา ศาสนา เผ่าพันธุ์แห่งชาติหรือสังคม ทรัพย์สิน หรือกำเนิด
- เด็กทุกคนต้องได้รับการจดทะเบียนทันทีภายหลังการเกิดและต้องมีชื่อ
- เด็กทุกคนมีสิทธิที่จะได้มาซึ่งสัญชาติ
ไม่ว่าเด็กนั้นจะเกิดในที่ใด ในสถานพยาบาล ทั้งของรัฐและเอกชน เด็กเกิดในบ้าน หรือเด็กเกิดนอกบ้าน พ่อแม่จึงมีหน้าที่ที่จะต้องแจ้งเกิดเพื่อไม่ให้สิทธิขั้นพื้นฐานของเด็กๆ ถูกลิดรอนหรือเสียสิทธิต่างๆ เมื่อเด็กเติบโตขึ้น และไม่ว่าเด็กนั้น จะมีสิทธิในสัญชาติไทยหรือไม่ก็ตาม นายทะเบียนมีหน้าที่ต้องรับแจ้งการเกิดของเด็กทุกคน
ข้อควรรู้เพิ่มเติม
1) หนังสือรับรองการเกิด (ท.ร.1/1) ที่โรงพยาบาลออกให้และใบรับแจ้งการเกิด (ท.ร.1 ตอนหน้า) ที่กำนัน/ ผู้ใหญ่บ้านออกให้ไม่ใช่ใบเกิดหรือสูติบัตร
2) ในการแจ้งการเกิดจะต้องแจ้งชื่อเด็กในคราวเดียวกันเพื่อจะได้จดบันทึกในใบเกิดหรือสูติบัตรและเมื่อได้รับ ใบเกิดหรือสูติบัตรแล้วให้ตรวจสอบข้อมูลเพื่อความถูกต้องอีกครั้ง
3) สูติบัตรที่นายทะเบียนออกให้จะมีความแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงของเด็กแต่ละคน
ข้อมูล กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
และคู่มือการจดทะเบียนการเกิด และกระบวนการพัฒนาสิทธิในสัญชาติไทย unicef
อินโฟกราฟิก มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก
