หัวใจสำคัญของการดูแลเด็กโดยไม่ใช้ความรุนแรงพ่อแม่หรือผู้ปกครอง จะต้องมี 3 เรื่องหลัก คือ
1. ความรักความผูกพันที่มั่นคง (Secure Attachment)
2.ความไว้วางใจเชื่อใจ (Trust)
3.ความสามารถเข้าใจและรับรู้ถึงอารมณ์ความรู้สึกของคนอื่นในสถานการณ์ต่างๆ (Empathy)
ซึ่งจะเกิดสิ่งเหล่านี้ได้จะต้องผ่านการใช้ชีวิตประจำวันร่วมกับเด็ก คือ มีการดูแลในชีวิตประจำวัน มีหลักประกันว่าเด็กจะปลอดภัย เป็นที่พึ่งทางใจให้เด็ก กระตุ้นพัฒนาการของเด็ก ชี้แนะแนวทางชีวิต กระตุ้นให้เด็กรู้จักคิด ตอบสนองความต้องการในชีวิตประจำวันของเด็ก อย่างทันท่วงที ต่อเนื่อง และสม่ำเสมอ
นอกจากนี้พ่อแม่ผู้ปกครองควรเลี้ยงดูเด็ก ให้ไม่ต่ำกว่ามาตรฐานขั้นต่ำที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง เช่น
- เด็กต้องมีที่อยู่อาศัยและสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย มีสภาพแวดล้อมทางสังคมและได้รับการให้บริการสาธารณะที่ไม่เป็นผลร้ายต่อชีวิตและความเป็นอยู่ของเด็ก
- เด็กต้องได้รับการเลี้ยงดูจากผู้ปกครอง ได้แก่
ด้านสุขภาพกาย : ได้รับการดูแลสุขอนามัย มีสุขภาพดี ได้รับอาหารที่มีคุณค่าและปริมาณเหมาะสม นอนหลับอย่างเพียงพอ มีเวลานันทนาการที่เหมาะสม เจ็บป่วยได้รับการรักษา ตรวจสุขภาพ ฉีดวัคซีนตามวัย เจริญเติบโตตามพัฒนาการและสมวัย
ด้านสุขภาพจิต : รับรู้เกี่ยวกับตนเอง ชื่อ สกุล เชื้อชาติ รูปลักษณ์ เป็นตัวของตัวเอง และมีความภาคภูมิใจในสิ่งที่ทำ มีการเล่นอย่างเหมาะสม ไม่เป็นอันตราย ไม่ขัดขวางพัฒนาการของเด็ก มีอารมณ์และพฤติกรรมปกติ แสดงออกทางสังคมอย่างเหมาะสม มีสัมพันธภาพที่ดีกับบุคคลทั้งภายในและภายนอกครอบครัว
- ผู้ปกครองให้การตอบสนองทางอารมณ์แก่เด็กในด้านต่างๆ ขจัดปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดความทุกข์หรือความคับข้องใจของเด็ก ฝึกทักษะการจัดการอารมณ์ รู้จักควบคุมตนเองและขอความช่วยเหลือ
- ผู้ปกครองสร้างความรัก ความเข้าใจ และความสัมพันธ์ที่ดีกับครอบครัวและสังคม เช่น ยอมรับเด็กเป็นสมาชิกของครอบครัว และสังคม สร้างความไว้วางใจ ความผูกพัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกันในครอบครัว
- สร้างความรู้และความเข้าใจในขอบเขตระหว่างตนเองและผู้อื่นของเด็ก เช่น ขอบเขตทางกาย จิตใจ สังคม และการเป็นแบบอย่าง ฝึกให้เด็กรู้จักรอคอย สอนให้รู้จักปฏิเสธการสัมผัสร่างกาย รู้จักปกป้องสิทธิส่วนตัวของตนเองและเคารพสิทธิส่วนตัวของผู้อื่น
- ผู้ปกครองดูแลความปลอดภัยของเด็ก ไม่ปล่อยให้เด็กทำกิจกรรมเสี่ยงหรือเป็นอันตราย ปกป้องอันตรายจากผู้อื่น และจัดสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย
ข้อมูล : กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำในการอุปการะเลี้ยงดู อบรมสั่งสอน และพัฒนาเด็กที่อยู่ในความปกครองดูแล พ.ศ. 2549
อินโฟกราฟิก : มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก
